تغییرات محتوای آتروپین و اسکوپولامین و بیان ژن هیوسیامین 6- بتا هیدروکسیلاز (h6h) تحت تاثیر غلظت های مختلف منبع کربن و کروم، در گیاهچه های atropa belladonna l.

شابیزک یا بلادن (atropa belladonna l.) گیاهی است علفی، چند ساله، از تیره? سیبزمینی (solanaceae)، که در گذشته به عنوان یکی از مهمترین گیاهان دارویی در درمان بیماری های مختلف نظیر دردهای حاد گوارشی و ریوی، سیاه سرفه و اخیر? در درمان پارکینسون مورد استفاده قرار گرفته است. خاصیت دارویی این گیاه به حضور دو تروپان آلکالوئید آتروپین و اسکوپولامین در آن مربوط می-شود. مسیر بیوسنتز آلکالوئیدهای گروه تروپان از متابولیسم پلی آمین ها مشتق می شود. انتهای این مسیر بیوسنتزی، توسط زیمای? هیوسیامین ?-6 هیدروکسیلاز (h6h) هدایت می شود که یک زیمای? کلیدی در تولید اسکوپولامین است و با انجام دو اکسیداسیون پشت سر هم سبب تبدیل آتروپین به اسکوپولامین می شود. عموماٌ آتروپین آلکالوئید اصلی در اغلب گیاهان تیره? سیبزمینی مانند شابیزک است، در حالیکه اسکوپولامین فقط در میزان خیلی کم تولید می شود. در این تحقیق اثر کروم و کربوهیدرات های سوربیتول، مانیتول و سوکروز بر مقدار تروپان آلکالوئیدهای آتروپین و اسکوپولامین و بیان ژن h6h در گیاهچه شابیزک مورد بررسی قرار گرفت، همچنین تکثیر orf از mrna ژن h6h انجام شد. از طرفی، با توجه به تنش اسمزی اعمال شده، اثر این تیمارها بر محتوای پرولین و فعالیت زیمایه های آنتی-اکسیدانت (کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز) نیز سنجیده شد. بیان ژن h6h به روش rt-pcr نیمه کمَی ، محتوای آتروپین و اسکوپولامین از طریق hplc و محتوای پرولین و فعالیت زیمایه های آنتی اکسیدانت به وسیله اسپکتروفتومتر اندازه گیری شد. بیشترین محتوای اسکوپولامین و بیشترین میزان بیان ژن h6h در ریشه گیاهچه های تیمار یافته با 150 میلی مولار سوکروز مشاهده شد و این تشابه روند افزایشی، ارتباط مستقیم بین این دو فاکتور (بیان ژن h6h و مقدار اسکوپولامین) را نشان داد. همچنین تیمارهای اعمال شده در این پژوهش محتوای پرولین را افزایش و فعالیت زیمایه های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز را کاهش دادند که بیشترین محتوای پرولین و کم ترین فعالیت زیمایه های آنتی اکسیدانت در گیاهچه های تحت تیمار سوربیتول و مانیتول مشاهده گردید که بیانگر تنش اسمزی اعمال شده توسط این تیمارها در محیط کشت بود.